Złoto Renu to pierwsza część (prolog) scenicznego dramatu, opus magnum Richarda Wagnera - "Pierścień Nibelungów". Dzieło to składa się z czterech częśći: "Złoto Renu", "Walkiria", "Zygfryd", "Zmierzch bogów". Prolog trwa bez przerwy 2 godziny i 20 minut, pozostałe części po około 5 godzin. Wagner uważał, że najważniejsza w tym dziele jest treść odnosząca się do starogermańskich mitów. Muzykę kompozytor dopisał już po ukończeniu libretta.
Scena 1
W świętej rzece Ren kąpią się trzy jego córki – strażniczki złota, ukrytego w głębinach. Kto wykuje z tego złota pierścień i wyrzeknie się miłości – zdobędzie władzę nad światem. Rozmowę dziewcząt podsłuchuje jeden z Nibelungów, karzeł Alberyk i, korzystając z ich chwilowej nieuwagi, porywa skarb.
Scena 2
Władca bogów, Wotan, rozkazał olbrzymom Fafnerowi i Fasoltowi wybudować siedzibę dla niego – Walhallę. Jako nagrodę obiecał im Freję, boginię radości i młodości. Ponieważ nie dotrzymał obietnicy, olbrzymi porwali Freję i w zamian za nią zażądali złota Renu. Wotan, razem z bogiem ognia – Logiem, wyruszają więc po złoto do jaskini Nibelheim.
Scena 3
Podwładni Alberyka wykonali pierścień i hełm ze złota Renu, pozwalający na przybieranie dowolnej postaci. Wotan i Loge podstępnie nakłaniają Alberyka, aby zamienił się w smoka, a potem w ropuchę. Obezwładniają go wtedy i wymuszają oddanie złota. Alberyk rzuca przekleństwo na każdego, kto będzie nosił ten pierścień.
Scena 4
Wotan, pomimo ostrzeżeń matki bogów – Erdy, oddaje olbrzymom złoto w zamian za Freję. I oto spełnia się przekleństwo Alberyka. Podczas kłótni o podział skarbów, Fafner zabija Fasolta. Kiedy bogowie przechodzą przez most z tęczy, kierując się w stronę Walhalli, córki Renu opłakują utratę złota.